Het Europese nihilisme

‘Het nihilisme staat voor onze deur; waar komt deze meest sinistere van alle gasten vandaan?’ Nietzsche beschrijft het nihilisme meerdere malen als iets onheilspellends, als een ‘catastrofe’. Hij stelt het voor als iets wat onvermijdelijk zal komen en verschrikkelijke gevolgen zal hebben. Aan het eind van de negentiende eeuw schrijft hij dat die naargeestige maar noodlottige gebeurtenis zich zal voltrekken in de komende twee eeuwen. Dat betekent dat wij er heel dichtbij zijn, er misschien wel middenin zitten.

In dit boek beschrijft Paul van Tongeren de filosofische, culturele en politieke geschiedenis van het nihilisme. Hij presenteert de belangrijkste teksten van Nietzsche over het nihilisme en waagt zich aan een interpretatie van diens gedachten over het Europese nihilisme. Ook de receptie van dit begrip in het werk van andere denkers, zowel nationaal als internationaal, komt uitgebreid aan de orde. De centrale vraag is hoe het kan dat wij niet verontrust lijken over datgene wat volgens Nietzsche de onheilspellendste gebeurtenis aller tijden is. Heeft Nietzsche zich vergist? Of zijn wij blind en doof voor wat er aan het gebeuren is?

Paul van Tongeren (1950) is Denker des Vaderlands en emeritus hoogleraar wijsgerige ethiek. Hij publiceerde veel filosofische boeken, onder meer over de deugdethiek van Aristoteles en de filosofie van Friedrich Nietzsche. In 2021 verscheen zijn nieuwste boek Doodgewone vrienden.